Akdeniz’i Kızıldeniz’e bağlayan bu kanal dünya için stratejik öneme sahip. Uzun yolları kısaltan ve dünya deniz ticaretine önemli katkılar sağlayan bu kanalın önemi nedir? Süveyş Kanalı hakkında polemik neden bu kadar çok? Böylelikle Süveyş Kanalı için neden bu kadar çok savaş çıktı? Gelin Süveyş Kanalı’na yakından bakalım. süveyş kanalı
Akdeniz’i Kızıldeniz’e bağlama düşüncesi ilk olarak ilk çağda Firavunlar döneminde ortaya çıktı. Firavun 2. Ramses yapay bir kanal açtırdı. İşlevsel olarak kullanıldı fakat zaman içerisinde bakımsızlıktan kullanılamaz hale geldi. Akabindeki zamanlarda kanal tekrar tekrar kullanılsa da düzen tutmadı. Halife Hz. Ömer’de bu kanala ilgi gösterenlerden birisidir.
Süveyş Kanalı’na Osmanlı Mührü
16. yüzyıla gelindiğinde dünya ticareti arttığı için Portekizliler ticarette hakimiyet kurmaya başlamışlardı. Baharat yolunu ele geçirdikleri gibi çeşitli yollara da hakimiyet kurmak üzereydiler. Osmanlı Devleti bu tehdidi fark edip bütün oyunları farklı bir ticaret yoluyla bozmak istedi. Bu tehlikeye karşı Sokullu Mehmet Paşa ve Kaptan-ı Derya Kılıç Ali Paşa Süveyş Kanalı’nı hayata geçirme kararı aldı. Çok çeşitli girişimlerde bulundular. Lakin çeşitli sebeplerden dolayı kanal açılamadı.
2021 Krizi
Kanal İnşa Edilmeye Başlanıyor
Süveyş Kanalı’nın bugünkü hali ile inşası Mısır Valisi Said Paşa tarafından Fransız şirketler vasıtasıyla açtırılmasıyla oldu. 1869 yılında kanal aktif olarak kullanılabilir hale geldi. Kanaldan rahatsızlık duyan İngilizler, 1882’de Mısır’ı işgal ettiler. Böylelikle Süveyş Kanalı’nın da hakimiyetini ele geçirdiler. Mısır 1914 yılına kadar Osmanlı’ya olan bağlılığını sürdürdü. Osmanlı Devleti daha sonraları Mısır’ı ve Süveyş Kanalı’nı geri almak istediyse de başaramadı.
2021 Yılında Süveyş Kanalı Tıkandı
2021 yılının mart ayında kanaldan geçerken hakimiyetini kaybeden Ever Given isimli ticaret gemisi kanala oturdu. Devasa gemi hareket edemeyince Süveyş Kanalı’nda ticaret tamamen durdu. Hatta o kadar ki günlük dünya ticaretine zararının 15 milyar dolar seviyelerinde olduğunu belirtti. Bazı malların tedarikinin gecikmesi çeşitli kısa kıtlıklara dahi sebebiylet verdi. 1 haftalık uğraştan sonra gemi yerinden ancak çıkardı Mısır’ın çeşitli itibar kaybına da yol açtı. Mısır ise mevzubahis gemiyi zarardan sorumlu tuttu ve şirkete dava açtı.
İstatistiklerle Kanal
Kanal 193 km uzunluğuna sahip ve en dar yeri 60 metre. Kanal sayesinde koca kıta Afrika dolaşılmadan kıtalar arasında deniz ticaretini mümkün hale getiriyor. Panama Kanalı’nın aksine Süveyş Kanalı doğal bir kanaldır. 2 kıta arasında su yüksekliği bulunmuyor. Daima seyahat etmek mükün. Gayet güvenlidir, kaza riski neredeyse yoktur.
Günümüze Kadar Süveyş Kanalı
1869 yılında kanal uzunluğu 164 km, kanal derinliği 8 m olarak inşa edildi.
1869-1956 yılları arasında kanaldan geçmesine izin verilen gemi ölçüleri en fazla 22 ft draft ve yüklü ağırlık 5000 DWT olarak belirlendi.
1956 yılına kadar kanal uzunluğu 175 km, kanal derinliği 14 m, kanalın yüzeydeki genişliği 148 m, 11 m derinlikteki genişliği 60 metre olarak geliştirildi.
1956-1962 yılları arasında kanaldan geçmesine izin verilen gemi ölçüleri en fazla 35 ft draft ve yüklü ağırlık 30000 DWT olarak değiştirildi.
1962 yılına kadar kanal derinliği 15.5 m, 11 m derinlikteki kanal genişliği 89 m’ye çıkarıldı.
1962-1980 yılları arasında kanaldan geçmesine izin verilen gemi ölçüleri en fazla 38 ft draft ve yüklü ağırlık 60000 DWT olarak değiştirildi.
1980 yılına kadar kanal uzunluğu 189.80 km, kanal derinliği 19.5 m, kanalın yüzeydeki genişliği 263 m, 11 m derinlikteki genişliği 160/175 metre olarak geliştirildi.
1980-1994 yılları arasında kanaldan geçmesine izin verilen gemi ölçüleri en fazla 53 ft draft ve yüklü ağırlık 150000 DWT olarak değiştirildi.
1994 yılına kadar kanal derinliği 20.5 m, 11 m derinlikteki kanal genişliği 170/190 m’ye çıkarıldı.
1994-1996 yılları arasında kanaldan geçmesine izin verilen gemi ölçüleri en fazla 56 ft draft ve yüklü ağırlık 170000 DWT olarak değiştirildi.
1996 yılına kadar kanal derinliği 21 m, 11 m derinlikteki kanal genişliği 180/200 m’ye çıkarıldı.
1996-2001 yılları arasında kanaldan geçmesine izin verilen gemi ölçüleri en fazla 58 ft draft ve yüklü ağırlık 185000 DWT olarak değiştirildi.
2001 yılına kadar kanal uzunluğu 191.80 km, kanal derinliği 22.5 m, kanalın yüzeydeki genişliği 303 m, 11 m derinlikteki genişliği 195/215 metre olarak geliştirildi.
2001-2010 yılları arasında kanaldan geçmesine izin verilen gemi ölçüleri en fazla 62 ft draft ve yüklü ağırlık 210000 DWT olarak değiştirildi.
2010 yılından itibaren kanal uzunluğu 193,3 km, kanal derinliği 24 m, kanalın yüzeydeki genişliği 313 m, 11 m derinlikteki genişlik ise 205/225 m olarak geliştirilmiştir.
2010 yılından itibaren kanaldan geçmesine izin verilen gemi ölçüleri en fazla 66 ft draft ve yüklü ağırlık 240000 DWT olarak değiştirildi. Bu ölçüler günümüzde kullanılmakta olan limit ölçülerdir.
2015 Mısır’ın yeni yönetimi bir senelik bir çalışmadan sonra 6 Ağustos 2015 tarihinde kanalın bir kısmına paralel olarak yaptırdığı 2. kanalı açmıştır.
