Fonksiyonu Çok Tartışılan Ulusal Örgüt: Arap Birliği

Arap Birliği, Arap dünyasının siyasi, ekonomik ve kültürel iş birliğini artırmayı amaçlayan uluslararası bir örgüttür. 22 Mart 1945’te Kahire’de kurulan bu birlik, üye ülkeler arasında dayanışmayı güçlendirmek ve ortak çıkarları korumak için çeşitli alanlarda faaliyet göstermektedir. arap birliği

Tarihi Arka Plan

Arap Birliği’nin temelleri, Arap ülkelerinin bağımsızlık hareketleri ve bölgesel iş birliği arayışları sırasında atılmıştır. Birliğin kurulmasının temel nedenleri arasında, Batılı devletlerin bölge üzerindeki etkisini dengelemek, Filistin meselesinde ortak bir tutum sergilemek ve ekonomik kalkınmayı hızlandırmak yer almaktadır.

Arap Birliği’nin kurucu üyeleri şunlardır:

• Mısır
• Irak
• Ürdün (o dönemde Transürdün olarak adlandırılıyordu)
• Lübnan
• Suudi Arabistan
• Suriye
• Yemen

Bu ülkeler, Kahire’de imzalanan Arap Birliği Paktı ile birliğin temellerini atmıştır.

Resmi internet sitesi.

Arap Birliği’nin Amaçları ve İlkeleri

Arap Birliği’nin başlıca hedefleri şunlardır:

• Üye devletler arasında siyasi, ekonomik, kültürel ve sosyal iş birliğini geliştirmek.
• Arap dünyasında barış ve güvenliği sağlamak.
• Filistin meselesi gibi ortak sorunlara karşı ortak bir politika izlemek.
• Üye ülkeler arasındaki anlaşmazlıkları diplomatik yollarla çözmek.
• Eğitim, bilim ve kültürel alanlarda iş birliğini artırmak.

Birlik, bu hedeflere ulaşmak için çeşitli kurumlar ve organlar aracılığıyla faaliyetlerini yürütmektedir. Genel Sekreterlik, Arap Birliği’nin en önemli yürütme organıdır ve üye ülkeler arasındaki koordinasyonu sağlar.

Mali Güç:

Arap Birliği’nin mali gücü, büyük ölçüde üye ülkelerin ekonomik durumlarına ve katkı paylarına bağlıdır. Özellikle Körfez ülkeleri, zengin petrol rezervleri sayesinde birliğin finansmanında önemli bir rol oynamaktadır. Örneğin, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Katar gibi ülkeler, yüksek Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) değerleriyle dikkat çekmektedir. 2023 verilerine göre:

• Suudi Arabistan: GSYİH’sı yaklaşık 700 milyar dolar olup, kişi başına düşen milli geliri 20.000 dolar seviyesindedir.
• Birleşik Arap Emirlikleri: GSYİH’sı yaklaşık 421 milyar dolar olup, kişi başına düşen milli geliri 43.000 dolar seviyesindedir.
• Katar: GSYİH’sı yaklaşık 180 milyar dolar olup, kişi başına düşen milli geliri 65.000 dolar seviyesindedir.

Bu ekonomik güç, Arap Birliği’nin projelerine ve faaliyetlerine mali destek sağlamada kritik bir rol oynamaktadır. Ancak, üye ülkeler arasındaki ekonomik eşitsizlikler, mali iş birliğinin etkinliğini zaman zaman sınırlandırmaktadır. Örneğin, Yemen ve Sudan gibi ülkeler, daha düşük ekonomik göstergelere sahiptir ve bu da birliğin genel mali gücünü etkilemektedir.

Askeri Güç

Arap Birliği, ortak bir orduya sahip olmamakla birlikte, üye ülkelerin bireysel askeri kapasiteleri dikkate değerdir. Üye ülkelerin silahlı kuvvetlerine dair bazı istatistikler şu şekildedir:

• Mısır: Yaklaşık 450.000 aktif personel ile Afrika’nın en büyük ordusuna sahiptir.
• Suudi Arabistan: Yaklaşık 225.000 aktif askeri personeli bulunmaktadır.
• Cezayir: Yaklaşık 130.000 aktif askeri personeli vardır.
• Irak: Yaklaşık 64.000 aktif askeri personeli bulunmaktadır.

2015 yılında Yemen’deki iç savaş sırasında, Suudi Arabistan öncülüğünde bazı Arap ülkelerinin katılımıyla bir koalisyon gücü oluşturulmuştur. Bu müdahaleden kısa bir süre sonra Arap Birliği zirvesinde bir “Ortak Arap Gücü” kurulması kararı alınmış, ancak üye ülkeler arasındaki farklılıklar nedeniyle bu proje tam anlamıyla hayata geçirilememiştir.

Arap Birliği’ne üye ülkeler arasında nükleer silaha sahip olan bir devlet bulunmamaktadır. Nükleer silah sahibi ülkeler listesinde, Arap Birliği üyesi herhangi bir ülke yer almamaktadır. ​

Bununla birlikte, İsrail’in nükleer silahlara sahip olduğu yaygın olarak kabul edilmektedir. İsrail, Arap Birliği üyesi olmamakla birlikte, Orta Doğu bölgesinde yer almakta ve nükleer kapasitesi bölgedeki stratejik dengeleri etkilemektedir. ​

Arap Birliği üyesi ülkeler, nükleer silahların yayılmasını önlemeye yönelik uluslararası antlaşmalara taraf olup, nükleer silahlardan arındırılmış bir Orta Doğu bölgesi oluşturulmasını desteklemektedirler.

​Arap Birliği’ne üye bazı ülkelerin nüfusları, 2020 yılı verilerine göre aşağıdaki gibidir:​

Arap Birliği’ne Damga Vuran Liderler

Arap Birliği’nin tarihinde birçok önemli lider etkili olmuştur. Bunlar arasında özellikle Mısır Cumhurbaşkanı Cemal Abdünnasır, Arap milliyetçiliğinin ve birlik hareketinin en güçlü savunucularından biri olarak öne çıkmaktadır. 1950’ler ve 1960’larda pan-Arabizm hareketine liderlik eden Abdünnasır, Arap ülkeleri arasında daha güçlü bir birlik oluşturmayı hedeflemiştir. Onun liderliğinde, Mısır ve Suriye 1958’de Birleşik Arap Cumhuriyeti’ni kurmuş, ancak bu birlik 1961’de dağılmıştır.

Diğer önemli liderler arasında Suudi Arabistan Kralı Faysal, Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin ve Libya Lideri Muammer Kaddafi gibi isimler bulunmaktadır. Bu liderler, Arap dünyasında siyasi ve ekonomik iş birliklerini güçlendirmeye yönelik çeşitli girişimlerde bulunmuşlardır.

Günümüzde Arap Birliği

Arap Birliği, günümüzde birçok bölgesel ve küresel meselede etkili bir aktör olmayı sürdürmektedir. Ancak, üye ülkeler arasındaki siyasi farklılıklar ve çatışmalar, birliğin etkinliğini zaman zaman zayıflatmaktadır. Suriye iç savaşı, Yemen krizi ve Libya’daki siyasi istikrarsızlık gibi konular, Arap Birliği’nin çözüm üretme kapasitesini sınayan önemli sorunlar arasında yer almaktadır.

Bununla birlikte, Arap Birliği ekonomik iş birliği alanında önemli adımlar atmaya çalışmaktadır. Arap Serbest Ticaret Bölgesi (GAFTA) gibi projeler, bölgesel ticareti artırmayı ve ekonomik entegrasyonu güçlendirmeyi amaçlamaktadır.

Sonuç

Arap Birliği, Arap dünyasının birlik ve dayanışmasını sağlamak için kritik bir platform olmaya devam etmektedir. Ancak, örgütün daha etkin bir rol oynayabilmesi için üye devletler arasındaki siyasi uzlaşmazlıkların azaltılması ve iş birliğinin artırılması gerekmektedir. Gelecekte, bölgesel entegrasyonun derinleştirilmesi ve ortak stratejilerin geliştirilmesi, Arap Birliği’nin gücünü artırabilir.

Arap Birliği’nin başarısı, üye devletlerin ortak çıkarlarını ön planda tutarak, bölgesel ve küresel zorluklara karşı birlik içinde hareket etmelerine bağlıdır.

İLETİŞİM İÇİN TIKLA!