Türk Tarih Kurumu’nu kuran Mevlevi: Veled Çelebi İzbudak

Türk Cumhuriyeti’nin temel kurumlarından olan Türk Tarih Kurumu’nun nasıl kurulduğunu, temelinin kimler tarafından atıldığını biliyor musunuz? Peki aynı kişi Türk Dil Kurumu’nun kuruluşunda da yer aldı desem? Bu kadar donanımlı birisinin aynı zamanda Mevlevi olduğunu da eklersem yazımıza başlayabiliriz.

Hayatı

16 Ağustos 1867’de Konya’da doğan Veled Bey, baba tarafından Hz. Mevlana soyundan gelmektedir. Farsça ve Arapçayı iyi bilen Veled Bey, 16 yaşında memuriyet hayatına başladı. Bir süre öğretmenlik yaptıktan sonra Vilayet gazetesinde yazarlığa başladı.

Veled Çelebi, 1908 yılında Mehmet Reşad tarafından Galata Mevlihanesi’ne postnişin olarak görevlendirildi. 1910 yılında ise Konya’ya Mevlana Dergahı’na postnişin olarak gönderildi. Ömrünün sonuna kadar da bu görevde kaldı. Müderris olarakta çeşitli dersler verdi.

Birinci Dünya Savaşı’nda

Birinci Dünya Savaşı yıllarında gönüllü olarak askere katıldı ve bugünkü albaya denk gelen miralay rütbesi ile alay komutanlığı yaptı. 1917 Suriye yenilgisi ile beraber Konya’ya tekrar geldi. Savaş sonrasında Türkçe’nin ıslahı için Lisaniye Encümeni’nde görevlendirildi. Cuhuriyet yıllarında da buna müteakip Türk Dil Kurumu’nda görevlendirilmesi kaçınılmaz olacaktı.

Meclis’te

Dil çalışmalarına cumhuriyetin ilanından sonra da devam etti. Meclise ilk olarak Kastamonu milletvekili olarak girdi. 5 dönem, toplamda 20 yıl mecliste görev yaptı. Bu süreçte Türk Dil Kurumu ile Türk Tarih Kurumu’nun kurulmasında görevlendirildi.

Veled Çelebi’nin kaleme alınmış pek çok eseri bulunmaktadır. Ağırlığı dilimiz ile ilgili olan eserlerinin ilkine 1894 yılında Bahai adıyla ile başlayıp, 1946 yılında Hatıralarım eseri ile sonlandırmıştır. 4 Mayıs 1953 yılında 83 yaşında Ankara’da vefat etmiştir.

Yazılarımızın daha fazlasına TARİH bölümünden ulaşabilirsiniz.

Diğer bir şahsiyet tanıttığımız Enver Paşa isimli yazımız için konu;